Համայնքներում ոգելից խմիչքներ և ծխախոտ վաճառելու համար ձեռնարկատերերը թույտվություն պետք է ունենան համայնքապետարանից։ Ըստ ավագանու սահմանած դրույքաչափերի՝ քաղաքացիները պետք է վճարումներ կատարեն համայնքային բյուջե՝ ամսական, եռամսյակային կամ տարվա համար սահմանված տուրքի չափով։
Տուրքերն ու վճարները համայնքի սեփական եկամուտների մաս են կազմում։ Տեղական տուրքերի դրույքաչափերը սահմանում է յուրաքանչյուր համայնքի ավագանին` տեղական տուրքերի և վճարների մասին ՀՀ օրենքով նախատեսված դրույքաչափերի սահմանում:
Գորիս և Սիսիան համայնքների բյուջեներում տուրքերից ստացվող եկամուտները բյուջեի փոքր մասն են կազմում։ Սիսիան համայնքում վերջին տարիներին բյուջեն աճել է, բայց դոտացիայի հաշվին։
Ստորև համեմատել ենք Գորիս և Սիսիան համայնքների մի քանի տուրքատեսակների դրույքաչափերը։ Երկու համայնքների դեպքում էլ տուրքերի համար սահմանված վճարը վերջին տարիների ընթացքում փոփոխության չի ենթարկվել։
Ավագանու որոշմամբ՝ սահմանված գոտիավորումներով պայմանավոված տուրքերի չափը գրեթե նույնն է։ Տարբերվում են ոգելից խմիչքների և ծխախոտի վաճառքի թույլտվության համար սահմանված դրույքաչափերը։
Օրինակ, դատարկ գովազդային վահանակի 1 քմ-ի համար սահմանված ամսական 375 դրամը գործում է և՛ առաջին գոտի հանդիսացող Սիսիան քաղաքում, և՛ 4-րդ գոտի՝ Նժդեհ կամ Լծեն գյուղերում։ Ոգելից խմիչքի վաճառք իրականացնելու համար գոտիների միջև սահմանված վճարը, օրինակ 26 քմ համար տատանվում է 1500-ից 10 000 դրամի սահմանում։
Համայնքի վարչական տարածքում մարդատար-տաքսու (բացառությամբ երթուղային տաքսիների՝ միկրոավտոբուսների) ծառայություն իրականացնելու թույլտվության համար Գորիս և Սիսիան համայնքներում սահմանվել է նույն դրույքաչափերը՝ տարեկան 10 000 դրամ։
2022թ. տուրքերի դրույքաչափերի ուսումնասիրության արդյունքում կարող ենք նշել, որ Գորիսի համեմատությամբ Սիսիան համայնքում ավելի բարձր են դատարկ գովազդային վահանակի 1 քմ-ի և արտաքին գովազդ տեղադրելու համար ամսական վճարները։
Մանրամասները ինֆոգրաֆիկաներում.
2022թ. հունիս ամսվա դրությամբ Սիսիանի համայնքապետարանը ստացել է շուրջ 145 դիմում, որոնց գերակշիռ մասը վերաբերում են ոգելից խմիչքների ու ծխախոտի արտադրատեսակների վաճառքի, հանրային սննդի կազմակերպման և իրացման, արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվություններին։
Թույլտվությունների մեջ չկային ժամը 24։00-ից հետո աշխատող օբյեկտների կամ մարդատար տաքսիների համար դիմումներ, թեև ավագանին սահմանել է՝ համապատասխան դրույքաչափերով։
Ըստ համայնքի պաշտոնական կայքի՝ հունիս ամսվա դրությամբ սահմանված տուրքատեսակներից ստացած եկամուտները նշված ժամանակաշրջանի պլանավորման համեմատությամբ գերազանցում են 50%-ը, որոշ տուրքերի մասով նույնիսկ գերակատարել են պլանավորումը։
2021թ. բյուջեի կատարողականում ևս տուրքատեսակներից ստացած եկամուտները հավաքագրվել են պլանավորվածի չափով։
2021թ.-ին Սիսիան համայնքի վարչական բյուջե հավաքագրվող եկամուտների մեջ տեղական տուրքերը կազմել են 3,80%, պլանային ցուցանիշը՝ 3,65 % էր։ Այս ցուցանիշով 2021թ. եկամուտների կատարողականում տեղական տուրքերի ցուցանիշը կազմել է մոտ 15 մլն դրամ կամ 99,61%։
2021թ. համար տեղական տուրքերից ստացվող եկամուտների պլանային ցուցանիշը եղել է 14 959 040 դրամ, 2022թ. համար՝ 14 958 200 դրամ։
2021թ. նույն ժամանակաշրջանի դրությամբ (հունիս) այս տարի կատարողական ցուցանիշը նվազել է 7,39%-ով։
Սիսիանի համայնքապետարանի քաղաքաշինության բաժնի գլխավոր մասնագետ, տուրքերի հավաքագրման և գործընթացի անխափան կազմակերպման պատասխանատու Կարեն Հարությունյանի խոսքով՝ մեծամասամբ քաղաքացիները ժամանակին են վճարում տուրքերը։ Ցուցանիշների նվազումն անցած տարվա նույն ժամանակաշրջանի համեմատությամբ պայմանավորված է որոշակի ուշացումներով։ Եռամսյակային վճարը որոշ տնտեսվարողներ, հատկապես ոգելից խմիչք վաճառողները, վճարում են ոչ միայն սկզբից, այլև եռամսյակի ընթացքում։
Շատերը դժգոհում են, որ այս տարի ոգելից խմիչքների վաճառքը կտրուկ նվազել է, և դրանից ստացած եկամուտը չի բավարարում եռամսյակային վճարումներ կատարելու համար։ Ընդհանուր առմամբ, մոտ 30%-ով նվազել են ոգելից խմիչքի վաճառքի ծավալները։
