Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո սահմանամերձ բնակավայրերի դպրոցներից աշակերտների թիվը նվազում է, որովհետև բացի կյանքի ֆիզիկական ապահովությունից, նաև գյուղացու եկամտի հիմնական միջոցի՝ հողի մշակումն այլևս դժվարացել է։ Երկուսով նվազել է Խնածախի, մեկով՝ Վաղատուրի դպրոցների աշակերտների թիվը։
«Դպրոցը լուսավորության կենտրոն է, եթե գյուղերում սակավաթիվ աշակերտ ունեցող դպրոցներ փակվեն՝ ի՞նչ կլինի գյուղի ճակատագիրը»,- իր մտահոգությունն է հայտնում բազմաբնակավայր Տեղ համայնքի Խոզնավարի դպրոցի դասվար Արմինե Աղաբեկյանը։ Ապրում է Գորիսում, բայց արդեն մեկ տասնյակից ավելի է աշխատում է հեռու Խոզնավար գյուղում։ Հեռավորությունը, անբարեկարգ ճանապարհն ու էլի շատ ուրիշ դժվարություններն, այնուամենայնիվ, պատճառ չեն դարձել, որ հրաժարվի սիրած աշխատանքից։
Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո Խոզնավարն այլևս սահմանամերձ է, գյուղը գտնվում է «թշնամու քթի տակ»։ Արմինեի դասավանդած դասարանում անցած սեպտեմբերին հինգ աշակերտ էր սովորում, տարին ավարտեցին երեքով, նրանցից մեկը ևս պատրաստվում է հեռանալ գյուղից։
Դպրոցի աշակերտների թվի նվազման պատճառով կրճատվելու է նաև ուսուցիչների դրույքաչափը, դառնալով 25 տոկոս և այս դեպքում մտավախություն կա, որ ուսուցիչները ևս կտեղափոխվեն դպրոցից։
Համայնքների խոշորացման օրերին խոսակցություններ էին տարածվել, որ վարչատարածաքային փոփոխություններից հետո հնարավոր է երեք բնակավայրերի՝ Խոզնավարի, Խնածախի և Վաղատուրի դպրոցների միավորում։ Այդ հեռանկարը շատ մտահոգիչ էր, ուսուցիչները մտածում էին, որ թեկուզ փոքր թվով, բայց դպրոցը պետք է գործի, իսկ այսօր արդեն դպրոցի փակմանը կարծես թե այլընտրանք չունի։
Արմինեի խոսքով՝ կառավարությունը պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնի և բարենպաստ պայմաններ ստեղծի սահմանամերձ գյուղերի բնակիչների համար, որպեսզի մարդիկ ստիպված չլքեն իրենց բնակավայրերը, այլ մնան, շարունակեն ապրել, արարել ու շենացնել գյուղը։
Խոզնավարը նախակրթարան չունի, նախատեսվում է, որ առաջիկայում մանկապարտեզ կկառուցվի։ Դասվարը կարևորում է նախադպրոցական կրթության դերը, քանի որ նշում է, որ շատ երեխաներ բոլորովին անպատրաստ են առաջին դասարան գնում․«Երեխաներ կան, որ գույները չեն տարբերում, նույնիսկ հեքիաթ երբևէ չեն լսել։ Համակարգչային սենյակում մուլտֆիլմ ես միացնում, որ դիտեն ու ասես ուրիշ աշխարհում են հայտնվում»,-ասում է Արմինեն։
Խոզնավարի դպրոցում 38 աշակերտ է սովորում, այս տարի յոթ առաջին դասարանցի կունենան։ Դպրոցի տնօրենը՝Վոլոդյա Զախարյանը, նշում է, որ դպրոցից երկու աշակերտ է տեղափոխվել չի բացառվում, որ էլի կգնան։ Նա ևս մտահոգված է, որ աշակերտների թվի պատճառով ուսուցիչներն այլևս չեն ցանկանա աշխատել դպրոցում, և դրա համար կարծում է, որ պետությունը արտոնություններ պիտի սահմանի սահմանամերձ գյուղերի համար։
«Մեր բնակավայրում խնդիրներն այնքան շատ են, չգիտեմ որ մեկից սկսեմ»,– նեղսրտած ասում է Տեղ Խոշորացված համայնքի Խնածախի դպրոցի տնօրեն Ալբերտ Աղաջանյանը։ «Երիտասարդ ընտանիքներն այլևս չեն ցանկանում գյուղում ապրել, որովհետև սպրուստի միջոց հայթայթելը դժվարացել է, վտանգավոր է հակառակորդի սահմանին կից հողամասերում աշխատել»։
Սույն հոդվածը հրապարակվել է ԵՄ ֆինանսական աջակցությամբ: Հոդվածը արտացոլում է հեղինակի կարծիքը և պարտադիր չէ, որ արտացոլի ԵՄ տեսակետը։
