Բելլա Պետրոսյան
Վերջին ամիսներին երկրում նկատվում է նաև ձվի, ձեթի, կարագի, շաքարավազի և մի շարք այլ մթերքների գնի բարձրացում։ Հանրության շրջանում կարծիք է տարածվել այն մասին, որ թանկացումները կապված են 2020թ․ սեպտեմբերի 27-ին սկսված Արցախյան պատերազմի հետ։ Ոմանք հացի գնի բարձրացումը կապում են պատերազմի հետևանքով կորցրած այն հողատարածքների հետ, որտեղ նախկինում հացահատիկային մշակաբույսեր էին ցանում։
«Հայկ Ժոս» ՍՊ ընկերության տնօրեն Սպարտակ Հակոբյանի խոսքով հացի գնի այս բարձրացումը կապված չէ պատերազմից հետո կորցրած տարածքների ցանքսատարածությունների հետ, այլ պայմանավորված է միջազգային շուկայում ցորենի գնի տարբերության ու տարադրամի փոխարժեքի տատանումների հետ։
– Հայաստանը հացահատիկի առումով ինքնաբավ երկիր չէ, և մինչ պատերազմ ապահովում էր երկրում ցորենի պահանջարկի 20-25%-ը։ Մնացած մասը ներկրվում էր՝ հիմնականում Ռուսաստանից։ Պատերազմի արդյունքում կորցրած ցանքատարածքների հետևանքով, բնականաբար, կմեծանա ներկրվող ցորենի չափաբաժինը, կրճատելով սեփական արտադրանքը՝ այն հասցնելով 10-15%-ի։ Յուրաքանչյուր ապրանքատեսակ եթե 50+1%-ից ավելի է ներկրվում, ինքնըստինքյան կախման մեջ է գտնվում արտաքին շուկայից,- ասում է Սպարտակ Հակոբյանը։
Ռուսաստանի Դաշնությունում արտադրվում է տարեկան նվազագույնը 15-25 մլն տոննա հաց, իսկ Հայաստանը սպառում է 750-1000 տոննա հաց: Արտաքին շուկայում գնի բարձրացումը ազդում է նաև մեր փոքր չափաբաժնի վրա։
– Մնացած համայնքների համեմատ, Գորիսում հացի գինը բարձրացել է ավելի ուշ՝ ապրիլին, ի շնորհիվ հաց արտադրող ընկերությունների։ Այստեղ շուկան ընդարձակ է, մոտ 30 ընկերություն, Գորիսի հացթուխները չեն արձագանքել թանկացմանը, քանի որ շուկան խիստ լարված է, նրանք չէին ուզում փոփոխել հացի գինը: Բայց համոզվելով, որ ինքնարժեքը բարձրացել է, հացի գինը ավելացավ։ Միջանկայլ նշենք, որ, օրինակ Սիսիանում հացը վերջին անգամ թանկացել է երկու տարի առաջ և անփոփոխ է մնացել նաև այժմ։
Գորիս քաղաքի հաց արտադրող տնտեսվարողներից մեկի խոսքով հացի ինքնարժեքի վրա ազդող գործոններն ավելի շուտ էին պայմաններ ստեղծել գինը բարձրացնելու համար։ Այս տարվա սկզբից մեծածախս էլեկտրաէներգիա սպառողների համար 400 կիլովատ- ժամից ավելի էլեկտրաէներգիա օգտագործողների համար գինը բարձրացել է 7-10%-ով։ Բարձրացել են նաև մի հացի արտադրության մեջ օգտագործվող պարենի գները՝ ձեթ, ալյուր, ինչպես նաև, վառելիքը։ Հաց արտադրողների շահույթը 10%-ը չի գերազանցում, հատկապես այս շրջանում տատանվում էր 7-8% սահմաններում։
Հանրապետությունում հացի գնի բարձրացում նկատվում է դեռևս նոյեմբերից, երբ ցորենի գինը բարձրացել էր մոտ 2 դոլարով։
-Պատերազմում կորցրած հողերի, վնասների արդյունքները դեռ կերևա մյուտ տարի, բերքահավաքին։ Տնտեսությայն յուրաքանչյուր ճյուղի փոփոխություն ածանցված ձևով ազդում է նաև մյուսների վրա։ Բնակչության սոցիալական վիճակի վրա ազդելու է տարածքների կորուստը, կրճատվելու է նաև անասնագլխաքանակը, որը շատ համայքներում բնակիչների հիմնական ապրուստի միջոց էր համարվում,- հավելում է Հակոբյանը։
Սույն հոդվածը հրապարակվել է ԵՄ ֆինանսական աջակցությամբ: Հոդվածը արտացոլում է հեղինակի կարծիքը և պարտադիր չէ, որ արտացոլի ԵՄ տեսակետը։
